گردشگری، ایران گردی، مدیریت جهانگردی
به قلم شهرزاد عابدینی
به سردبیری شهرزاد عابدینی
به سردبیری شهرزاد عابدینی
گذراندن اوقات فراغت که جهانگردی نیز یکی از اشکال آن است، تابع دو متغیر زمان و مکان است. با توجه به این عامل، اشکال و شیوههای متفاوت و متنوعی از گذراندن اوقات فراغت به وجود میآید که هر کدام جایگاه خاص خود را دارند. بنابراین برای اینکه بتوان ویژگیهای صنعت توریسم و فعالیتهای آن را مشخص نمود، لازم است معیارها و ضوابط تقسیمبندی گذراندن اوقات فراغت را بازشناخت. بدین لحاظ دو عامل زمان و مکان در تقسیمبندی اشکال متنوع آن اهمیت زیادی دارند.
توریسم پدیده ای است که در آن دو عامل انسان و مکان نقش اساسی دارد. عامل مکان با توجه به شرایط محیط طبیعی و جغرافیایی خود، موجبات حرکت و جابهجایی انسان را فراهم میسازد. عوامل و شرایط موثر در پیدایش حرکت های توریستی را می توان به دو دسته تقسیم کرد که در اصطلاح جغرافیای جهانگردی این عوامل را عوامل فرستنده و عوامل جذب کننده مینامند.
منابع طبیعی و محیط
یکی از اجزای اصلی این مدل که پایه و اساس بسیاری از مطالعات گردشگری است، مولفهی منابع طبیعی و محیط است.
گردشگر
بیتردید گردشگر و تجربهی سفر، قلب پدیدهی گردشگری است که وی هنگام بازدید از یک مقصد گردشگری در پی بهدست آوردن آن است. برای اینکه مقصد بتواند تجربههای باکیفیت ارائه کند،
اجزای گردشگری و مدیریت گردشگری
گردشگری پدیدهای پیچیده است که توصیف مختصر آن بسیار دشوار است. هر نوعی از گردشگری باید دربرگیرندهی اجزا و مولفههای سیستم گردشگری و فرآیندها و برآیندهای کلیدی باشد که در چارچوب گردشگری به وقوع میپیوندد.
طبقهبندی مسافران
طبقهبندی ارائه شده از گردشگران در نمودار زیر نشان دهنده ی تمایز بین ساکنان محلی و بازدیدکنندگان و علاقهمندیهای سفر از دیدگاه مسافران و سایر افراد است. این نمودار همچنین قرار گرفتن مسافران یک روزه و تاجران در حیطهی گردشگری و سفر را نشان میدهد.
سازمان جهانی گردشگری به بررسی مفهوم گردشگری در حوزهای فراتر از تعاریف کلیشهای تعطیلات پرداختهاست. تعریفی که رسما پذیرفته شدهاست و به این صورت است:
فعالیتهایی که شخص در طی سفر و در زمان اقامت در محلی به جز محیط متعارف خود به مدت کمکتر از یک سال متوالی و با اهدافی چون گذراندن اوقات فراغت، کسب و کار و غیره انجام میدهد. اصطلاح محیط متعارف (معمول) جابهجاییهایی بین محیطهای سکونت معمول و سفرهای منظم و عادی بین محل اقامت و محیط کار را شامل نمیشود.
ب)گردشگری خروجی: بازدید ساکنان یک کشور از کشوری دیگر؛
منبع:گلدنر. چارلز. آر؛ ریچی. ج. آر (۱۳۹۲)؛ شناخت صنعت گردشگری اصول، رویهها و رویکردها؛ انتشارات مهکامه ۱۳۹۲؛ صص ۲۴-۲۵
آثار توسعه گردشگری در مناطق میزبان بیش از هر چیز خود را در فرآیندهای توسعهی اقتصادی و کالبدی نشان میدهد. برای درک این مطلب ابتدا باید عوامل اصلی شکل دهندهی الگوهای توسعه گردشگری و سپس چگونگی ترکیب این عوامل و اثرات آن در شکلگیری اشکال فضایی کاملا متفاوت گردشگری را آثار اقتصادی را نیز به همراه دارد. این آثار از محلی به محلی دیگربسته به سطح توسعه اقتصادی محل متفاوت است اما میتواند طیفی از آثار را بر تراز پرداختها، رشد اقتصادی ملی و منطقهای و ایجاد اشتغال را در برداشته باشد. متاسفانه گردشگری در مقابل تغییرات بسیاری از عوامل خارجی بیثبات نوسانپذیر است (برای مثال میتوان از عواملی چون تغییرات نرخ برابری ارز، نوسان قیمت نفت، بحرانهای سیاسی و تغییرات مد نام برد) و این به آن معناست که این صنعت نمیتواند شرایط پایهای محکمی را برای توسعه اقتصادی فراهم آورد. در کشورهای جهان سوم، گردشگری ممکن است میزان وابستگی خارجی را افزایش دهد و در بسیاری از موارد مشاغل ایجاد شده از کیفیت پایینی برخوردار باشند.
منبع: ضیایی، محمود؛ ۱۳۸۸؛ جغرافیای گردشگری؛ ص ۱۱۱