مجموعه کاخ نیاوران

اولین بنای قصر نیاوران در سال 1267 هـ . ق آغاز شد. این قصر در سال‌های بعد، بار دیگر ساخته‌شد و یا در شكل ظاهری آن تغییرات عمده‌ای لحاظ گردید
در سال 1357 این کاخ توسط نیروهای انقلابی تسخیر شد و در سال 1360 به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد.
با آغاز حكومت قاجارها، آقا محمد خان قاجار بنیانگذار حكومت قاجار و فتحعلی شاه كه بعدا جانشین او شد، باعث دگرگونی شهر تهران شدند. شهر تهران زیر نظر فتحعلی شاه (1834-1797) دوباره احیاء شد. او اقامتگاه سلطنتی را تزیین كرد و دستور ساخت محل سكونتی به نام بادگیر و اندرونیش را در آنجا داد.

گستردگی شهر تهران از قرن نوزدهم آغاز شد. فتحعلی شاه و جانشینانش تعدادی باغ در شمال تهران بر دامنه‌های رشته كوه البرز بنا كردند كه بعدها منطقه ییلاقی شمال تهران را تشكیل داد. یكی از این كاخ‌های سلطنتی كوهپایه‌ای كاخ نیاوران است كه گذار زمانی طولانی به درازای یكصد و شصت سال در دوران پرفراز و نشیب تاریخ معاصر ایران، وقوع حوادث گوناگون و برگزاری مجالس، مراسم و مناسبت‌های بسیار در عرصه كاخ باشكوه “صاحبقرانیه“، این عمارت عظیم ییلاقی پادشاهان قاجاری را به مثابه فضایی شاخص در صحنه وقایع سیاسی دو قرن اخیر در ایران مطرح می‌نماید.

قصر نیاوران در باغی در دهكده نیاوران ساخته‌شد، فتحعلی شاه و محمدشاه هریك منزلگاه ییلاقی در این مكان ساخته‌بودند و ناصرالدین شاه با تخریب آن، خود قصر نیاوران را ساخت. در سی‌امین سال حكومت ناصرالدین شاه، قصر نیاوران به قصر صاحبقرانیه تغییر نام داد. زیرا در آن زمان هر سی سال یک قرن به حساب می آمد و ناصرالدین شاه به همین دلیل خود را صاحب قران نامید و نام این کاخ را صاحبقرانیه نهاد. اولین بنای قصر نیاوران در سال 1267 هـ . ق آغاز شد. این قصر در سال‌های بعد، بار دیگر ساخته‌شد و یا در شكل ظاهری آن تغییرات عمده‌ای لحاظ گردید.   همانگونه كه ذكر شد، در سال 1267 هـ . ق ناصرالدین شاه دستور داد عمارت جدید سلطانی را در قصبه نیاوران بنا كنند و بازاری مشتمل بر یكصد باب دكان در نیاوران بسازند.

اکنون محوطه کاخ شامل کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی و گلخانه ها و مدرسه اختصاصی پهلوی می باشد

در سال 1268 هـ . ق ناصرالدین شاه دستور عزل میرزا تقی خان امیركبیر از صدارت را داد و و به جای وی میرزا آقاخان اعتمادالدوله به صدارت نشست. در همین سال در قصر نیاوران مراسم سلام عید فطر به طور رسمی صورت گرفت و تشریفات رسمی نظام انجام شد و برای اولین بار در این قصر هیئت‌های خارجی به حضور ناصرالدین شاه رسیدند. با برگزاری این مراسم با شكوه، قصر نیاوران در كنار قصرهای دیگر ناصری قرار گرفت. بدین ترتیب این قصر درست در سالی كه مدرسه دارالفنون افتتاح گردید، مورد استفاده ناصرالدین شاه قرار گرفت. هرچند قبل از اتمام كارهای ساختمانی آن، ناصرالدین شاه بارها در آن بیتوته كرده بود. كاخ موزه نیاوران

بنای كاخ اصلی نیاوران در سال 1346 ش به اتمام رسید. این كاخ در سال 1347 ش مورد بهره‌برداری قرار گرفت. بنای رفیع و زیبای كاخ نیاوران و همچنین تزیینات هنرمندانه‌ای كه در ساخت آن به كار رفته مانند گچبری و كاشیكاری‌های درون و بیرون بسیار چشمگیر و قابل توجه است. این بنا دارای چند طبقه است.

ورودی بنا در ضلع جنوبی قرار دارد که به وسیله چندین پله از کنار حوض بیضی شکل پوشیده از کاشی، به کوشک منتهی می شود .

طبقه همکف این عمارت شامل یک هال با حوضی از جنس مرمر در وسط می باشد و 6 اتاق و 2 راهرو در اطراف آن قرار دارند. اشیاء تزئینی از جنس نقره، برنز، عاج، چوب، هدایایی از کشورهای مختلف مثل هند، تابلوهای نقاشی و گوبلن و نشانها و مدالها در این فضا به نمایش در آمده است همچنین ویترینی شامل اشیاء و سنگهای معدنی تزئینی، سنگی از کره ماه و چندین فسیل گیاهی و حیوانی در معرض دید قرار دارند .

طبقه دوم عمارت از یک سالن مرکزی و ایوان سرتاسری چهارطرفه تشکیل شده است. در چهار طرف سالن مرکزی که به عنوان اتاق موسیقی استفاده می شد، قفسه چوبی ویترین دار نصب شده است. دور تا دور ایوان را 6 ستون با مقطع مربع قطور با نمای آجری بدنه و 26 ستون مدور با نمای گچی فرا گرفته است. نقش شیر و خورشید گچبری شده بر پیشانی دیواره ضلع شمالی ایوان به چشم می خورد .

بعد از انقلاب اسلامی، این كاخ به میراث فرهنگی سپرده شد و در سال 1365 در آن به روی مردم باز شده است. این مجموعه از كاخ صاحبقرانیه، موزه جهان‌نما و كوشك احمد‌شاهی تشكیل شده است.

مجموعه فرهنگي ـ تاريخي نياوران در باغ بزرگي به مساحت حدود 11 هکتار در شمال تهران قرار دارد که از زيبايي و جذابيت طبيعي و تاريخي فراواني برخوردار مي باشد. بناهاي اين مجموعه متعلق به دوره هاي قاجار و پهلوي مي باشد.
ابتدا شاهان قاجار اين مکان خوش آب و هوا را جهت اقامت ييلاقي خويش برگزيدند. فتحعلي شاه قاجار براي تفريحات تابستاني خود دستور مي دهد تا در منطقه اي خوش آب و هوا خارج از شهر تهران که وسعتي بسيار کمتر از امروز داشت باغي مصفا بسازند. درکنار روستايي که «گُرده وي» يا «گُرده به» خوانده مي شد و در نياوران امروز قرار داشت به جاي نيزاري که در همسايگي روستا واقع بود باغ را ساختند. باغ ييلاقي فتحعليشاه که در جاي نيزار ايجاد شد را «ني آوران» ناميدند که بعدا به نام «نياوران» مشهور شد. محمد شاه نيز در همين باغ بناي کوچک و ساده اي بنا کرد و به دنبال او ناصرالدين شاه« کاخ صاحبقرانيه» را در اين باغ ساخت. آخرين بنايي که در دوران قاجار در اين باغ ساخته شد مشهور به کوشک احمدشاهي است.
در زمان حکومت پهلوي دوم، برخي از بناهاي کوچک اين باغ تخريب شد و کاخ نياوران با سبکي مدرن جهت سکونت وي و خانواده اش ساخته شد.
اکنون محوطه کاخ شامل کاخ نياوران، کاخ صاحبقرانيه،کوشک احمدشاهي و گلخانه ها و مدرسه اختصاصي پهلوي مي باشد.
در سال 1357 اين کاخ توسط نيروهاي انقلابي تسخير شد و در سال 1360 به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تحويل داده شد. در سال 1365 کاخ موزه نياوران براي اولين بار گشايش يافت. در سال 1368 مرکز آموزش عالي ميراث فرهنگي در محل مدرسه اختصاصي راه اندازي شد و يکسال بعد فضاهاي جانبي آن به خوابگاه پسران اختصاص يافت. در سالهاي بعد موزه جهان نما (1376)، کاخ صاحبقرانيه (1377) و کوشک احمدشاهي (1379) نيز در معرض بازديد عموم قرار گرفت.

منبع: سایت تبیان، سایت مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران

• عکس های کاخ نیاوران عکس های کاخ نیاوران
• عکس های کاخ نیاوران عکس های کاخ نیاوران
• عکس های کاخ نیاوران عکس های کاخ نیاوران
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
•