اندیشمندان و برنامهریزان سعی دارند در ارتباط با گونهشناسی و انواع گردشگری که امروزه در ادبیات و متون دیده میشود تعاریف گوناگونی ارائه کنند و حتی برخی تمایل دارند اسامی جدیدی را در این زمینه ابداع کنند (ضیایی و تراباحمدی، 1391: 20). در بخش حاضر انواع گوناگون گردشگری متداول در جهان معرفی خواهندشد. البته تنوع گردشگری چنان است که پرداختن به تمامی انواع آن میسر نیست. در جدول (2-1) تنها به عمدهترین انواع گردشگری پرداخته میشود.
انواع گردشگری |
تعاریف |
محقق |
گردشگری فرهنگی و تاریخی |
محور این دیدگاه بعد تاریخی یک جامعه و زمان حال و فرهنگ جاری یک جامعه میباشد که در آن به جستجو، فراگیری و تجربهی جامعهی خود یا دیگران میپردازد. |
رنجبریان و زاهدی، 1384: 63 |
گردشگری درمانی یا سلامت |
کلیهی سفرهایی است که مردم به منظور بهبود، تثبیت و دستیابی به وضعیت فیزیکی، روحی و اجتماعی مناسب انجام میدهند گروهی از مردم برای اعمال جراحی با هزینهی کمتر در کنار یک سفر به گردشگری درمانی میپردازند |
ضیایی و تراباحمدی،1391: 23؛ رنجبریان و زاهدی، 1384: 69 |
گردشگری سیاه |
به «جاذبههای مرگ و فجایع» و یا به طور خاصتر آن دسته از مکانهایی اطلاق میشود که مرگ و فاجعه در آنجا رخ داده و گردشگران را به سمت خود جذب میکند. |
گلدنر و ریچی، 1392: 282 |
گردشگری روستایی |
وجه مشخصهی این نوع از گردشگری استقرار در نواحی روستایی است که در برخی از کشورها بهصورت یک بخش جداگانه گسترش یافتهاست. |
رضوانی، محمدرضا، 1387: 25 |
گردشگری قومی |
گاه گردشگران با هدف مطالعه و بررسی ویژگیها، آداب و سنن و روش زندگی یک قوم خاص به مناطق اسکان آنها سفر میکنند، |
رنجبریان و زاهدی، 1388: 72 |
گردشگری مبتنی بر رویدادها |
نمونههای این رویدادها شامل: جشنوارههای هنری و فیلم و تاتر، جشنوارههایی با موضوع خاص فرهنگ، مسابقات ورزشی، نمایشگاههای تجاری بینالمللی، یادمانهای تاریخی، اجلاسیههای بینالمللی، یادمان و آئین و مراسم مذهبی و غیره میباشد . |
رنجبریان و زاهدی، 1388: 75-76 |
گردشگری برای دیدار بستگان و آشنایان[2] |
پیوستن مجدد به یکدیگر حتی برای مدتی کوتاه و دیدار تازه کردن عاملی برای مسافرتهای درون و برون مرزی در سراسر جهان محسوب میشود. |
رنجبریان و زاهدی، 1388: 78 |
گردشگری ماجراجویانه |
گونهای از گردشگری است که مهمترین هدف آن ایجاد هیجان برای گردشگر است. نگاه گردشگران و تجارب آنها در اینکه فعالیتی را از جمله گردشگری ماجراجویانه بشناسد با یکدیگر متفاوت است. |
رنجبریان و زاهدی، 1388: 65 |
گردشگری مذهبی |
جاذبههای مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدسه هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جلب میکنند. عبادتگاههایی نظیر مساجد، آرامگاه پیشوایان مذهبی، کلیساها و غیره، هر ساله پذیرای میلیونها معتقدان خود است. |
رضوانی، علی اصغر، 1390: 19؛ محلاتی، 1380: 12 |
گردشگری ورزشی |
پیدایش رشتههای مختلف ورزشی، ذوق و شوق مردم به ویژه جوانان به ورزش و دیدن مسابقات ورزشی امروزه به صورت یکی از فعالیتهای تفریحی-آموزشی-فرهنگی مردم جهان درآمده است. هر نوع مسافرتی که به منظور فعالیتهای ورزشی باشد، گردشگری ورزشی نامیده میشود. |
محلاتی، 1380: 13؛ رضوانی، علی اصغر، 1390: 19 |
گردشگری اقتصادی و بازرگانی |
سفرهایی که افراد برای شرکت در بازارهای مکاره و نمایشگاههای کالا و صنایع و یا سرکشی و بازدید از تاسیسات کارخانهها و نظایر آن انجام مینمایند. |
رضوانی، علی اصغر، 1390: 20 |
گردشگری عصر نوین |
شامل سفرهایی میشود که با هدف فرهنگی، بهداشت و تماشای مناظر بکر طبیعی انجام میشود. کسانیکه خود را جزئی از نهضت عصرنوین میدانند به اهمیت یادگیری مطالبی از فرهنگهای باستانی اعتقاد دارند که شامل ورزشهای روحی، توجه به ماورای طبیعت، انجام ورزش یوگا، روی آوردن به غذاهای کاملاً طبیعی و گیاهخواری میشود. |
گی، چاک وای، 1377: 185-186 |
گردشگری غذا |
اصطلاح «گردشگری غذا» گونهاي از گردشگري را معرفي ميكند كه مواد غذايي را يكي از عوامل ايجاد انگيزه براي سفر به شمار ميآورد. |
ایزدی،1394: 72 |
منبع: میرزاعابدینی، شهرزاد؛ ۱۳۹۶؛ برنامهریزی توسعه گردشگری کمشتاب با تاکید بر ژئومورفوسایتهای نواحی خشک و بیابانی (مطالعه موردی: شهرستانهای خور و بیابانک و طبس)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
[1] World Tourism Organization (UNWTO)
[2] Visiting Friends and Relatives (VFR)