پنج شنبه, 15 فروردين 1392 14:44

مجموعه کاخ سعدآباد، کاخ سفید یا موزه ملت

نوشته شده توسط 
به عکس زیر امتیاز دهید
(1 Vote)
مجموعه کاخ سعدآباد، کاخ سفید یا موزه ملت

كاخ سفيد بزرگترين كاخ مجموعه 110 هكتاري سعدآباد است كه به علت رنگ سفيد نماي آن به اين نام شهرت يافته بود.اين بنا, علاوه برآنكه اختصاص به امور اداري و تشريفاتي داشته اقامتگاه تابستاني شاه و همسرش ,فرح نيز بوده است. بناي كاخ به دستور رضاخان در سال 1310 خورشيدي آغاز گرديد و در سال 1315 به پايان رسيد,كاخ سفيد پس از سه سال كه از اتمام آن گذشت ,به تدريج مورد بهره برداري قرار گرفت.در بناي اين كاخ هنرمندان و صنعتگران فراواني مشاركت داشته اند. نقشه كاخ از مهندس خرسندي است و محاسبات فني آن را لئون طاطاووسيان، پپسيان و بوريس روسي انجام داده اند.



گچ بريهاي ظريف و زيباي درون كاخ ,كار دستهاي هنرآفرين استاداني چون غلامرضا پهلوان(استاد قزويني) عبدالكريم شيخان,حسين كاشي و رضا ملائكه است.سنگهاي مرمر سرسراها از معادن يزد و تربت حيدريه است كه استاد لرزاده آن را اجرا كرده.نماي بيروني كاخ به سبك معماري كاخ هاي سلطنتي آلمان و معماري داخلي آن به سبك طرح ايراني- بيزانس,چهارستوني با نورگير است.پرده هاي بزرگ نقاشي رنگ روغن با موضوع و داستانهاي شاهنامه فردوسي,اطراف نورگير سرسراي طبقه اول را استاد حسين طاهرزاده بهزاد و شاگردان وي در سال 1320 خورشيدي به پايان رسانيدند.

در فاصله سال هاي 49-1345 ساختمان كاخ تعمير و بازسازي شده و آذين كاران فرانسوي طبق سليقه فرح,تزئينات داخلي كاخ را تعمير دادند."گلخانه و زيرزمين به سالن سينما,موزه مجموعه هنري فرح ,انبار ظروف,آبدارخانه و رختشويخانه تبديل گرديد و به دستگاههاي حرارتي و خنك كننده و آسانسور مجهز وپنجره هاي طبقه همكف با شيشه ضد گلوله پوشيده شد".كاخ سفيددر زميني به مساحت 2164 مترمربع در دو طبقه و زيرزمين با زيربناي حدود 5000 مترمربع بنا شده است.در اين طبقات 54 واحد مختلف از جمله 10 تالار بزرگ تشريفاتـــي وجـــود دارد كــه مكان پذيرايي رسمي شاه معدوم و فرح بوده است.وسيع ترين تالار كاخ,سفره خانه ايست كه به وسعت 220 مترمربع است.

كاخ سفيد داراي بخشهاي زير است:

زيرزمين:موزه مجموعه هنري فرح, سالن سينما,آبدارخانه,انبار ظروف,انبار لباس و رختكن لباسشويي و تاسيسات.

طبقه همكف:سرسراي بزرگ ورودي ,اتاق محافظين,رختكن مراجعه كنندگان,تالار پذيرايي ,تالار غذاخوري كوچك يا تالار جلسات,دفتر كار شاه معدوم,دستشويي خصوصي وي,ورودي سينما و موزه هنري دفتر كار رئيس تشريفات,دفتر كار وزير دربار,اتاق انتظار,اتاق بيليارد و آرايشگاه اختصاصي.

طبقه اول: سرسراي بزرگ اصلي,سفره خانه يا تالار غذاخوري تشريفاتي,تالار تشريفات يا پذيرائي رسمي ويژه سفرا,دفتر كار فرح,تالار موسيقي وپذيرايي فرح,اتاق نشيمن خانوادگي,دو آپارتمان جداگانه و اختصاصي شاه و فرح در دو سوي سرسرا شامل خوابگاه,حمام و رختكن.

تالارهاي بزرگ تشريفاتي كاخ به شيوه كاخ هاي اروپا در دو سده گذشته به ويژه سبك اشرافي فرانسه تزئين شده و از اين روي بسياري از آثار با ارزش هنري اين كاخ از عتيقه فروشي ها و حراج هاي هنري فرانسه خريداري شده است.همچنين هداياي مقامات خارجي و ايراني به دربار پهلوي بخش ديگري از اين مجموعه مي باشد.

آثاري كه در تزئين اين كاخ به كار گرفته شده,گنجينه اي گرانبها از ميراث هنري ايران و جهان مي باشند.از با ارزش ترين آثار اين گنجينه,فرش هاي نفيس و بي نظيري است كه نهايت ذوق و هنر بافندگان هنرمند ايراني را نشان مي دهد. اين فرش ها به سفارش رضاخان در كارگاه هاي قالي بافي تبريز,ارجمند كرمان,عمواوغلي مشهد ويژه تالارها بافته شده اند.

بزرگترين فرش اين كاخ 145 مترمربع,140رج,بافت كارگاه عمواوغلي مشهد با نقش مايه شمسه و قنديل(طرح شيخ صفي اردبيلي)زينت بخش سفره خانه است.در دو ويترين سرسراي طبقه هم كف مجموعه اي از سفالينه هاي ايران از هزاره چهارم پيش از ميلاد تا سده هفتم هجري و اشياي نقاشي لاكي روغني"پاپيه ماشه"شامل قلمدان, قاب آئينه جعبه و نسخه هاي خطي قرآن مجيد,دعاي كميل,شاهنامه و ديوان حافظ مربوط به سده هاي 12 تا 14 هجري قمري نگهداري مي شود كه جز مجموعه هنري فرح بوده است.

از ديگر آثار با ارزش اين كاخ دو تابلوي سوخت بر روي چرم به سبك مينياتور مكتب اصفهان دوره صفويه,كارگروهي از هنرمندان اصفهان در كارگاه ذوالفنون اسفرجاني است كه به رضاخان هديه شده بود و بر ديوار اتاق انتظار طبقه هم كف نصب شده است.تابلوهاي ارزنده اي اثر هنرمندان ايران و سراسر جهان مانند مارك شاگال,پل گوگن و فرشچيان زينت بخش اين كاخ مي باشند.قديمي ترين پرده نقاشي رنگ و روغن اين كاخ به نام نبرد لوتزن اثر آنيه لوفالكوته هنرمند سده 17 ميلادي ايتاليا در دفتر كار شاه است.

پوشش ديوار تالارها از پارچه هاي نفيس گل ابريشم و ابريشم و اطلس و تافته بافت فرانسه و انگلستان است. چراغ هاي آويز"لوسترها"ساخت ايتاليا,فرانسه و چكسلواكي روشنايي بخش تالارهاي وسيع اين كاخ مي باشند.كه بزرگترينشان 108 شاخه است سه چهلچراغي كه تالار سفره خانه طبقه اول را روشن مي كنند از زيباترين لوسترهاي ساخت بوهم"چكسلواكي"با آويزهاي كريستال رنگارنگ به شكل ميوه است. ظروف غذاخوري اين كاخ,چيني هاي ساخت كارخانه رزنتال آلمان(غربي)با نشان سلطنتي و جام هاي كريستال تراش خورده ساخت كارخانه باكاراي فرانسه به سفارش دربار پهلوي است.

از مجموعه هاي چشمگير اين كاخ چيني هاي كارخانه سور فرانسه است كه محصولات متنوع اين كارگاه را با شيوه هاي گوناگون آن شامل مي شود.زيباترين آنها چيني هاي سفيد با تصاوير سبز و طلائي از ناپلئون بناپارت و نزديكان وي است كه نقاشان معروف تصوير كرده اند.اين مجموعه در گنجه هاي تالار تشريفات نگهداري مي شود و مانند بيشتر آثار اين كاخ از حراج هاي هنري فرانسه خريداري شده اند.

دو پرده ابريشم و حرير گلدوزي شده با نخ ابريشم,كار دست هنرمندان چين كه در تالار نشيمن طبقه اول قرار دارد مجموعه تزئينات داخلي اين اتاق را كه به شيوه شينوازري-سبك تزئيني تقليد چين مي باشد كامل كرده و جلوه بيشتري به آن داده است.ميز تحرير متعلق به ماري آنتوانت ملكه معدوم فرانسه در انقلاب كبير كه شخص فرح آن را از عتيقه فروشي هاي فرانسه خريداري نموده,بيانگر اين حقيقت تاريخي است كه تصاحب كنندگان,دارندگان اصلي ثروت هاي دنيا نيستند.كاخ سفيد نيز پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي ايران در اختيار مالكان و وارثان اصلي و حقيقي آن-يعني ملت قرار گرفت.ودر سال 1360 خورشيدي با نام كاخ موزه ملت پيش پاي ملت گشوده شد.

منبع:سایت مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد

اطلاعات اضافه

  • استان: تهران
8266 بار خوانده شده به روز رسانی شده در تاریخ شنبه, 27 مهر 1392 12:11
shahrzad MirzaAbedini

شهرزاد میرزا عابدینی

کارشناس ارشد برنامه ریزی و مدیریت جغرافیای گردشگری