جمعه, 16 فروردين 1392 13:28

مجموعه کاخ سعدآباد، موزه استاد فرشچیان

نوشته شده توسط 
به عکس زیر امتیاز دهید
(4 امتیاز)
مجموعه کاخ سعدآباد، موزه استاد فرشچیان

موزه ای زیبا و پر رمز و راز، موزه ای پر از رنگ و زندگی که دیدگان هر بیننده ای را نوازش میدهد و چه تواناست خالق این همه نور، این همه زیبایی و این همه زندگی.
اسطوره ای با چهره ای پر از مهربانی که با دستان توانمند خود این چنین چرخشها و پیچشهای نرم و لطیفی را خلق کرده است.

استاد محمود فرشچیان متولد سال 1308 هجری شمسی در اصفهان دیده به جهان گشود. وی از هفت سالگی نزد استاد حاج میرزا آقا امامی شروع به تعلیم گرفتن نمود و در سال 1324 به هنرستان هنرهای زیبا  اصفهان رفت و تحت تعلیم استاد عیسی خان بهادری که خود شاگرد کمال الملک بود، قرار گرفت و با رموز رنگها، ابزار نقاشی و زیر رنگ آشنا شد و با قرار دادن موی گربه سفید در انتهای پر کبوتر قلم موهایی ساخت تا به امروز در نقاشی و ظریف کاری از آن استفاده می شود


اشتیاق به آموختن ایشان را ابتدا به اروپا و سپس به آمریکا کشانید و حفظ هویت ایرانی توانست شیوه کار خود را غنا بخشد. استاد در ابتدا از آبرنگ و گواش و از اوایل دهه پنجاه بیشتر از اکریلیک برای خلق آثارش استفاده کرد. آثاری که با دیدنشان این جمله در ذهن متصور می شود:
"
فتبارک الله الاحسن الخالقین"

ساختمان موزه استاد محمود فرشچیان در مجموعه 110 هکتاری سعدآباد، يك بناي قاجاري است، با وسعتی در حدود 600 متر مربع که برای مدتی محل اسکان رضا شاه به همراه همسر چهارمش ملکه عصمت بوده است.
این موزه در حال حاضر بیش از 50 اثر از استاد را در خود جاي داده که نوازشگر چشم هر بیننده ایست. این موزه در سال 1380 افتتاح شده است.

 بیوگرافی استاد فرشچیان بزرگترین مینیاتوریست جهان

قدس آنلاین:نگارگری ایرانی که به اشتباه مینیاتور نیز خوانده می‌شود شامل آثاری از دوره‌های مختلف تاریخ اسلامی ایران است که بیشتر به صورت مصورسازی کتب ادبی (ورقه و گلشاه، کلیله و دمنه، سمک عیار، و ...)، علمی و فنی (التریاق، الادویه المفرده، الاغانی، و...)، تاریخی (جامع التواریخ، و...)، و همچنین، برخی کتب مذهبی، همچون، خاوران نامه می‌باشد.پس از بقدرت رسیدن شاه اسماعیل هنرمندان در تبریز گرد آمدند و در کتابخانهٔ سلطنتی که ریاست آن را بهزاد بعهده داشت به فعالیت پرداختند

. قاسم علی شیخ زاده و میرک که همراه بهزاد از هرات به تبریز آمده بودند شیوه ای را بنیاد گذاشتند که بر دوش بهزاد و شاگردانش بود. شهرت بهزاد هنرمندان پس از خود را تحت تاثیر قرار داد و بسیاری آثار خود را با نام و امضای او ارائه می دادند. شاه تهماسب از اوان کودکی به فرا گیری خط و نقاشی پرداخت وطراحی نزاکت قلم را به مرتبه کمال رسانید .او در جوانی استادان معروف را گرد آوری کرد ولی در اواخر عمر به این هنرمندان توجه کمتری داشت به طوری که بسیاری از آنان دردربار ابراهیم میرزا در مشهد گرد آمدند وسبکی دیگر را به وجود آوردند. نقاشان مکتب تبریز سطح تخت نقاشی را شکستند و ترکیب بندیهای چند سطحی آفریدند .همه چیز آکنده از حرکت و جنبش بود رنگها درخشان و پرکشش و حالت مورد نظر را به وجود می آورد. از مشخصه های نقاشی دورهٔ صفوی لباس و پوشش سر اشخاص است. یکی از نقاشان بزرگ این دوران استاد محمدی استاد طراحی با قلم بود. از مشخصات آثار او تصویر اشخاص بلند قامت با صورت گرد و کوچک و واقع بین بود در ترسیم مناظر زندگی در نواحی روستانی است. او از جمله کسانی است که بر روی نگارگران پس از خود تاثیر بسزایی داشته است و او را استاد رضا عباسی می نامند.در همین دوران چند نگار گر دیگر با اسامی شبیه نام استاد رضا عباسی می زیسته اند.توجه رضا عباسی به خود انسان بیشتر از فضای اطراف اوست. این نکته حتی در تأکید پرداخت اودر شکل انسان نسبت به زمینه های ساده ای که در آثارش استفاده کرد، کاملاً روشن است. ظرافت کارهای دورانی جوانی رضا عباسی،یاآور و احیا کننده سنتهای متزلزل نسل قبل نقاشان صفوی در دربار شاه تهماسب بود ولی در اواخر،طرحهای او تحت تاثیر تجارب زندگی اشرافی زمان خود و گذشت عمر،لطافت خود را از دست داد و خشن شد.موضوعات او بیشتر از بین افراد طبقات پایین جامعه انتخاب شده و از طرف دیگر نفوذ و رواج نقاشی اروپایی در آثار این استاد بی تاثیر نبوده است. شاگردان زیادی نزد او تربیت یافتند که هر کدام سبک و روش وی را ادامه داده اند که مهمترین آنها عبارتند از: محمد شفیع عباسی،افضل الحسینی،محمد معین مصوّر،محمد علی،محمد یوسف و محمد قاسم. از این زمان به بعد، نقاشی دیگر در خدمت کتاب آرایی نیست و شکلی مستقل به خود می گیرد. این نکته در آثاری که از هنرمندان به اروپا رفته آشکارتر است. از معروفترین این هنرمندان محمد زمان نام دارد. نقاشی های او کاملاً بر اساس نقاشی غربی است. موضوع نقاشیهای محمد زمان در مواردی ، رابطه ای با فرهنگ اسلامی – ایرانی ندارد. اما در مواردی هم جنبه های فرهنگی زمان خود نظر داشته است، که از جمله آنها تصاویری است که بر مبنای ادبیات فارسی کشیده است . اما یک تفاوت بین آثار محمدزمان و دیگران وجود دارد، و آن گرایش به اصول طبیعت پردازی است،یعنی بعد نمایی، سایه پردازی و غیره، از این رو، در آثار محمد زمان دیگر نه غنای رنگهای شفاف و تخت بهزاد را می توان دید، و نه ظرافت و سرزندگی خط های رضا عباسی را. در دوره صفوی در پی تماس های مکرر ایرانیان و اروپائیان ابداعاتی بروز نمود و موجب تحول در هنرهای تجسمی ادوار پس ازخود گردید."از ویژگی های نقاشی های صفوی، وابستگی و همانندی های سبک شناسی در نقاشی های نسخ خطی و دیوار نگاره هاست. به نحوی که بررسی و مطالعه هر کدام، شناخت آثار گروه دیگر را در پی خواهد داشت.
بیوگرافی استاد فرشچیان بزرگترین مینیاتوریست جهان
محمود فرشچیان به سال 1308 شمسی در اصفهان ، پایتخت هنر ایران ، دیده به هان گشود. پدرش ، حاج غلامرضا فرشچیان ، از تجار فرش بود و در کار هنر قالی بافی دست داشت‌.این زمینه مساعد برای پرورش ذوق و شوق او در راه آشنایی با هنر موثر افتاد. از سالهای پیش از مدرسه از روی نقشه های قالی طرح میزد ، تا به تدریج دستش در کار نقش پردازی روان گردید. فرشچیان در طی تحصیلات مقدماتی در محضر استاد میرزاآقا امامی اصفهانی هنرمند چیره دست و پرآوازه دیار اصفهان ، به آموختن نقاشی دلبستگی تمام پیدا کرد و دل در گرو نقشهای زیبا بست وازکار هنر احساس رضایت و شادمانی داشت. ازکلاس هفتم دبیرستان فرشچیان قدم به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان گذاشت و چهار سال در آن جایگاه عاشقی ، زیر نظر استاد عیسی بهادری ، استاد نابغه وتوانمند نقاشی قالی ، مینیاتور ، نقاشی رنگ و روغن ، به فراگیری اصول و مبانی طراحی نقوش سنتی (نقشه قالی ، تذهیب ، مینیاتور) پرداخت. بدون شک نقش استاد عیسی بهادری در پرورش و خلاقیتهای محمود فرشچیان نقشی فوق العاده ارزشمند بود. استاد در بیان احساس و تجسم شعرگونه عواطف ، به شیوه ای کاملا جدید موفق به هماهنگی و همگامی میان مضمون و محتوا و شکل و فرم نقاشی هایش گردیدواین مشخصه اصلی کار او در نقاشی شد . فرشچیان درجوانی بسیارپرتلاش وخستگی ناپذیر به کار و طراحی نقوش مختلف می‌پرداخت . او درمطالعه آثار تاریخی شهر اصفهان (چهل ستون ، عالی قاپو ، مسجد شیخ لطف الله و ... طرحهای اسلیمی و ختایی کاشیکاری های بی نظیر آن آثار سر از پا نمیشناخت و چون محققی موشکافانه این نقش ها را مطالعه میکرد . فرشچیان حتی در دوره سربازی نیز دست از قلم و رنگ برنداشت و آثاری دیدنی آفرید که‌ مورد تشویق مقامات قرار گرفت. سال 1329 بعد از 6 سال فعالیت و کسب هنر در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان ، فرشجیان به کسب دیپلم عالی نائل آمد. فرشچیان پس از آموزش نزد استاد امامی و بهادری و فارغ‌التحصیلی از مدرسه هنرهای زیبا اصفهان برای گذراندن دوره هنرستان هنرهای زیبا به اروپا سفر کرد و چندین سال به مطالعهٔ آثار هنرمندان غربی در موزه‌ها پرداخت. بنا به گفتهٔ وی در موزه‌های اروپا اول کسی بود که وارد موزه می‌شد با بسته‌ای از کتاب و قلم، و در نهایت آخر از همه، خود او بود که از موزه خارج می‌شد. پس از بازگشت به ایران، فرشچیان کار خود را در اداره کل هنرهای زیبای تهران آغاز کرد و به مدیریت اداره ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزیده شد. محمود فرشچیان، هم اکنون در نیوجرسی آمریکا ساکن است و سفرهای دوره‌ای و فصلی به ایران دارد.
سبک و ویژگی آثار
او را صاحب سبک جدیدی در نگارگری ایرانی می‌دانند. طراحی و شناخت و بکارگیری صحیح رنگ‌ها و قدرت قلم و صلابت و استواری خطوط قلم گیری، باعث شهرت آثار او شده‌است. از دید درون‌مایه، آثار استاد فرشچیان از ادبیات عرفانی و باورهای مذهبی الهام گرفته‌است. به هنگام نقاشی، او اغلب به موسیقی گوش می‌دهد و این اثرگیری از موسیقی، در آثار او نمایان است. اثرمتقابل صداهای ملایم پرنده، چکیدن، آبشار، شرشر، سقوط و چلپ‌چلوپ را می‌توان در آثار او یافت.. بدون تردید استاد محمود فرشچیان یکی از پدیده های هنر نگارگری (مینیاتور) در عصر حاضر است و او در طراحی و شناخت و بکارگیری رنگها فوق العاده قدرتمند و قوی است . این قدرت قلم و صلابت و استواری خطوط قلم گیری است که از او هنرمندی پرآوازه و مشهور ساخته است . از نظر محتوا و مضمون ، آثار استاد عمدتا با الهام از ادبیات عرفانی و باورهای مذهبی ساخته و پرداخته شده اند. سخن آخر اینکه امروز استاد فرشچیان از پس نزدیک به پنجاه سال کسب هنر و مهارت در کار نقاشی و خلق نقشهای دلنشین و جشم نواز ، هنرمندی است که به جرآت میتوان او را صاحب سبک جدید درنقاشی ایرانی (مینیاتور) دانست.
آثار
برخی از آثار استاد به شرح زیر می‌باشند:
«
ضامن آهو»: طرحی از شمایل امام رضا
«
پنجمین روز آفرینش»: در این تابلو همهٔ مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغول‌اند.
«
عصر عاشورا»:
استاد در مورد نحوه طراحی این اثر جاویدان میگوید:«سه سال پیش از انقلاب اسلامی روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت: به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی. و من با ایشان گفتم: من اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد. وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری».
طراحی ضریح امام رضا
آخرین تابلوی او «کوثر» به نام خانم فاطمه زهرا (س) می‌باشد.
منتخبی از جوایز
1379:
انضمام نام هنرمند در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
1372:
نشان درجه یک هنر
1364:
تندیس طلایی اسکار ایتالیا
1363:
نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
1363:
تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
1362:
دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
1361:
دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
1360:
مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
1352:
جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
1337:
مدال طلای جشنوارهٔ بین‌المللی هنر، بلژیک
1331:
مدال طلای هنر نظامی، ایران
فرشچیان:من امام رضا(ع)را خیلی دوست دارم
استاد محمود فرشچیان به واسته عشق وارادتی که به آستان ملکوتی حضرت رضا(ع) دارد بسیار از آثارهنری ومعنوی ارزمند خود رانظیر عصر عاشورا،یتیم نوازی حضرت علی(ع) یارب،پنجمین روز آفرینش وحضرت علی اصغر راوقف آستان مقدس حضرت رضا(ع) نموده اند. سفری که استاد به مشهدمقدس داشتند از محضر شان درمورد حضرت رضا(ع)پرسیدم وایشان گفتند: من امام رضا(ع)را خیلی،خیلی دوست دارم ازخردسالی ارادتمندی ،اخلاص،خضوع وخشوع به حضرت رضا(ع) در وجود من جای گرفته، کوچک بودم که با پدرم به اینجا می آمدم وچهارماه در مشهد می ماندم از همان موقع ارادت خاصی به حضرت رضا(ع)پیدا کردم.
از اهدای آثار جدید به موزه حضرت رصا(ع)سوال می کنم استاد با اشاره به حضرت رضا(ع) می گوید:
من چه در پای توریزم که سزای توبود سر نه چیزی است که شایسته پای توبود
من هرچه دارم‌ازلطف وعنایات این بزرگواران است واگر بازهم اثری خلق نمایم به موزه حضرت رضا(ع) اهدا خواهم کرد.تابلوهای‌کوثروحضرت‌ابراهیم(عکه‌هم‌اکنون‌درموزه‌سعدآبادبه‌امانت می‌باشد»به‌همراه‌تابلوفرش‌بسیارنفیسی‌باعنوان ضامن‌آهورا نذرآستان مقدس‌حضرت رضا(ع)نموده‌ام،تابلوکوثرمربوط به حضرت زهرا(س)است‌که آنحضرت رادر حالی‌که حضرت مریم(ع) وحضرت خدیجه(ع) وآسیه همسر فرعون پشت سرایشان است در روز محشرکه‌گناهکاران راشفاعت میکنند نشان می دهد وتابلو حضرت ابراهیم نیز به زمانی که آنحضرت فرزندش را به قربانگاه می برد تعلق دارد.
استاد یاد آورمی شوند: الان احساس من این است که هر چه توان دارم از جان و دل خدمتگزار آستان مقدس حضرت رضا (ع ) باشم و هر چه بگذرد و اگر شایسته باشم به ارادت و خلوص من افزون گردد. وخاطره ای از خلق تابلومنحصر به فرد یارب تعریف می کنند: دست من در اثر حادثه‌ای در آلمان مجروح شد که حضرت رضا (ع ) شفا دادند بطوری که وقتی برای طراحی ضریح شروع به کار کردم دیدم نیروی دست راستم از موقع جوانی بهتر و قوی تر است و من برای تشکر و شکر گزاری این تابلو را کار نموده و تقدیم بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع ) کردم .

منبع: سایت مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد، قدس آنلاین


اطلاعات اضافه

  • استان: تهران
16962 بار خوانده شده به روز رسانی شده در تاریخ پنج شنبه, 22 آبان 1393 02:25
shahrzad MirzaAbedini

شهرزاد میرزا عابدینی

کارشناس ارشد برنامه ریزی و مدیریت جغرافیای گردشگری